Dit stukje, dat je zo kunt lezen, was een uur geleden al geschreven. Iets in het weblogprogramma crashte, waardoor het kwijt was. Ik begin nu dus opnieuw te schrijven, en kan meteen het thema, waar ik over aan het schrijven was, in praktijk brengen!
Dit thema is: aanvaarding. Het woord roept vaak verzet op, omdat het geassocieerd wordt met berusting, slachtofferisme, je neerleggen bij. In de betekenis die Etty Hillesum en Pema Chödrön eraan geven, betekent het echter iets heel anders, iets veel actievers. Aanvaarding is in hun ogen: de volle werkelijkheid toelaten in je beleving, zoals hij is. Of het nu mooi of lelijk, fijn of akelig is.
Etty Hillesum schreef haar dagboeken in de tweede wereldoorlog, en zij eindigde haar leven in 1943 in Auschwitz. In de korte periode van twee jaar dat zij haar dagboeken en brieven schreef, maakte zij een ontwikkeling door waarin het begrip aanvaarding centraal staat.
Etty komt in de laatste jaren van haar leven tot de conclusie dat juist het doorléven en van alle tegenstrijdigheden het leven werkelijk de moeite waard maakt: ‘Het [leven] is zelfs zinrijk in z’n zinneloosheid, mits men maar voor alles een plaats inruimt in z’n leven en het hele leven als een eenheid in zich draagt en dan is het toch op de een of andere manier een gesloten geheel. En zodra men onderdelen daarvan wil uitschakelen en niet accepteren en men eigenmachtig en willekeurig dit van het leven wel wil aanvaarden en iets anders niet, ja dan wordt het inderdaad zinneloos, omdat het niet meer één geheel is en alles willekeurig wordt.’ (pagina 491 van ‘De nagelaten geschriften van Etty Hillesum’)
Als je de dagboeken van Etty Hillesum leest, dan is haar steeds terugkerende conclusie, dat je pas aan leven toekomt als men het aanvaardt zoals het zich voordoet: ’Het leven en het sterven, het lijden en de vreugde, de blaren aan de kapotgelopen voeten en de jasmijn achter mijn tuin, de vervolgingen, de ontelbare zinneloze wreedheden, alles en alles, het is in me als één krachtig geheel en ik aanvaard alles als één geheel.’ Het leven wordt volgens Etty Hillesum zinloos als we op wilskracht bepaalde moeilijke elementen van ons leven ontkennen.
Pema Chödrön stelt dat juist als onze wereld instort, juist als alles misloopt en als we in een crisis beland zijn, dat dat juist een ideale situatie is om het hart te openen. De ‘gewone’ verdedigings- en ontkenningsmechanismes zijn onderuit gehaald. Het hart ligt open en bloot aan de oppervlakte. De situatie is wankel. Je weet niet wat je moet. De neiging is om hard weg te rennen en alle deuren dicht te gooien, maar volgens Pema Chödrön is nu het uitgelezen moment om te oefenen in aanvaarding: ‘Bij die wankelheid blijven – bij een gebroken hart blijven, bij een rommelende maag, bij het gevoel van hopeloosheid en van wraak-willen-nemen – dat is het pad van de ware bewustwording’ (Chödrön, Pema (1998), Als je wereld instort. Utrecht: Servire. p. 26). En op heel kleine schaal kan ik daar nu aan toevoegen: bij de neiging om kwaad te worden en om het bijltje er bij neer te leggen na een computercrash’.
Aanvaarding zou je feitelijk een vorm van vrede sluiten kunnen noemen. Een vorm van vrede sluiten met de werkelijkheid.
