Deze week stuitte ik weer eens op een metafoor die veel in ACT (Acceptance and Commitment Therapy) gebruikt wordt, namelijk die van het schaakbord. Als je terecht komt in emotioneel ‘zwaar weer’ en je heen en weer geslingerd wordt door soms tegenstrijdige emoties die door je heen stormen, kan het zinvol zijn om deze metafoor in gedachten te halen. (Foto: Mukumbura, www.flickr.com)
Een schaakbord is een ‘veld’ waarop schaakstukken hun spel kunnen spelen. Het schaakbord biedt ‘ruimte’ aan de veldslag, aan het drama dat de schaakstukken met elkaar uitvechten. Stel nu dat er in jou een emotionele veldslag aan de gang is. Er zijn schaakstukken met onzekerheid, met angst, met woede, met jaloezie, met verliefdheid: noem het maar op. Er is een waar drama aan de gang! Normaal gesproken ‘identificeren’ we ons in zo’n geval met de schaakstukken: met de emoties dus. Je ‘wordt’ een en al woede, een en al onzekerheid enzovoorts. Als je jezelf nu eens niet voorstelt als één of meerdere van de schaakstukken, maar als het schaakbord, dan geeft dat bijna letterlijk voelbaar ruimte en een gevoel van ‘verschuiving’: een ander perspectief op de zaak. Je onderdrukt je gevoelens niet, en je gaat er ook niet in mee, maar je draagt ze. Je biedt (afgebakende) ruimte, je biedt een veld aan, maar de wezenlijke ervaring van ‘ik’ zit niet meer in het ‘schaakstuk’ zijn, maar in het ‘ruimte’ zijn.
Het bijzondere van het schaakbord is, dat het schaakbord niet uitmaakt of de stukken ‘wit’ zijn of ‘zwart’. Of het zogenaamd ‘positieve emoties’ zijn die zich tentoonspreiden of ‘negatieve’. Het schaakbord geeft ruimte aan alles wat in je leeft, maar laat zich niet meeslepen, en laat zich niet verleiden om in gevecht te gaan.
