Stel je voor:

je bent nog niet verlicht. Af en toe ervaar je momenten in je leven, dat je ego opspeelt.

(Let wel: het begrip ‘ego’ is wijd verbreid in onze cultuur – maar wat is het nou eigenlijk? Ik weet het ook niet precies, maar ik bedoel de innerlijke verkramping die je kunt voelen als je ‘iemand’ wilt zijn, als je succesvol of bijzonder wilt zijn. De stemmetjes in je hoofd die zeggen: ‘die andere die kunnen het wel’, ‘wat ben ik toch een loser’, ‘als ik nu eenmaal dít voor elkaar krijg, dan begint mijn leven eindelijk ergens op te lijken’. Etcetera. Misschien herken je er wel iets van?)

Okee: nog niet verlicht, af en toe last van het ego. Tot zover bekend.

Ego en creativiteit hebben een ingewikkelde verhouding met elkaar.

Heel vaak zal de aanzet tot het creëren van iets voortkomen vanuit het ego, in elk geval voor een gedeelte (ik ga er voor het gemak nog steeds vanuit dat je nog niet verlicht bent).

Want: je wilt nou eindelijk wel eens succes hebben en ‘iemand zijn’ en iets fatsoenlijks met je leven doen of iets bijzonders presteren. Dus ga je werken aan een nieuwe carrierestap, aan een eigen bedrijf, aan een boek, aan het maken van kunst. Wat dan ook.

Natuurlijk is er gelukkig tegelijkertijd een oorspronkelijke vonk, een pure drang tot creëren van binnenuit. Gewoon, omdat er een ingebakken verlangen naar ontwikkeling en groei in ons zit.

Maar dat ego zit er ook, en het zit dwars.

Want het ego is perfectionistisch. Het is niet dankbaar voor wat er ontstaat tijdens het creatieproces, maar heeft zo zijn dwingende normen over wat goed is. En het is eigenlijk nooit goed genoeg, dus het creëren raakt besmet met stress en ontevredenheid.

Het ego is narcistisch. Het ene moment vindt ie het geweldig en fantastisch wat je doet, op het andere moment heeft ie neiging om alles van zich af te smijten omdat het toch nooit wat zal worden. Himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt.

En daarom doet het ego aan hollen of stilstaan. Als het lekker loopt heeft ie er zin in en gaat ie door tot uitputting aan toe. Maar als het niet gaat zoals hij wil, dan blijft hij liever in bed of steekt hij zijn kop in het zand.

Het ego is gevoelig voor wat anderen van hem denken. Daardoor dekt hij zich van tevoren in, durft niet buiten de lijntjes te kleuren, durft creatieve impulsen niet te volgen en ongebaande paden niet te gaan.

En dit alles maakt een mens verdrietig. Want: die oorspronkelijke, onbesmette drang tot creëren is er ook! Die oervonk die wil gloeien en licht geven is niet uit te doven.

Gelukkig maar!

Waar ik meer en meer van overtuigd ben geraakt, is hoe belangrijk het is om je werkelijk te verbinden aan die creatieve vonk, om je er echt aan te commiteren. Om die op de allerhoogste plaats (of in elk geval een heel hoge plaats) te zetten in je leven. To devote yourself to it – om het in het Engels te zeggen.

In het woord ‘devotion’ zit een religieuze of spirituele connotatie. En net zoals mensen een spiritual practice hebben, zou je ook een creative practice kunnen hebben.

Ik schreef er in mijn vorige weblog al over. Net als een monnik dagelijks zijn gebeden opzegt, wijdt jij je dagelijks aan je creative practice.

En let wel: dat kan natuurlijk over het maken van kunst gaan, maar elke oorspronkelijke drang tot het creëren van iets nieuws en eigens verdient een creative practice. Ook als het gaat om het doorvoeren van een belangrijke verandering in je leven, als het gaat om het vinden van een nieuwe baan, om het opzetten van een bedrijf, om het schrijven van een boek.

Dagelijks creëren omzeilt het ego.

En het mooie is: een creative practice (in mijn vertaling: ‘dagelijks creëren’) omzeilt het ego. Doordat jij je trouw bent aan je creative practice wijdt raakt je ego langzamerhand uitgeput. Want: resultaat of geen resultaat, jij doet je ding. Of je nou wel of niet weet waar je heen moet: jij gaat zitten en gaat aan de slag. Je leert om oog in oog te staan met onzekerheid en angst, en die moedig te doorstaan, en je er niet door uit het lood te laten slaan.

En als je succes hebt en de dingen goed gaan raak je niet over het paard getild, want je weet dat positieve en negatieve momenten elkaar nu eenmaal afwisselen in dit aardse bestaan.

Dus, stel:

a. je hebt een creatief verlangen. en

b. je bent nog niet verlicht.

Begin dan met dagelijks creëren en ‘devote yourself to creativity’.

Groet!

Simone

verantwoording foto: www.flickr onder een creative commons license, fotograaf Wespeck