‘Doelgericht’
Een in onze maatschappij erg populair woord, ‘doelgericht’. Geen zichzelf respecterende werkgever zal vergeten in een advertentie voor een nieuwe medewerker het woord ‘doelgericht’ op te nemen.
En ik kan daar voor een heel stuk sympathie voor opbrengen. Doelen zijn nuttig. Ze geven concrete tastbaarheid aan onze waarden. Datgene wat we belangrijk vinden om in ons leven tot uitdrukking te brengen (liefde, creativiteit, zorgzaamheid, muzikaliteit, toewijding, verantwoordelijkheid, rechtvaardigheid, om maar wat te noemen) voorzien we van een praktische concrete invulling, die meetbaar is en in de tijd staat.
Zonder doelen kunnen je waarden lege begrippen worden. Je mooie intenties verzanden in zompige vaagheid. Als je een tijdlang aan jezelf en anderen verkondigt hoe belangrijk je een bepaalde waarde vindt, en je verbindt er alsmaar geen praktisch doel aan, ga je je op een gegeven moment een oplichter voelen. Je verliest je zelf-vertrouwen, en anderen verliezen het vertrouwen in jou.
Doelen dwingen je daarnaast om een weg te kiezen.
Als ik van muziek en van mijn instrument hou, en ik wil op een gegeven moment een concert geven, dan moet ik gaan bedenken hoe ik ga studeren daarvoor. Ruim ik dagelijks twee keer een kwartier in om toonladders te studeren en stukken te oefenen? Plan ik repetities met mijn medemuzikanten? Je kiest een koers en je ontwikkelt een ritme in het werken aan je muzikale expressie.
Als ik het belangrijk vindt om mijn missie tot uiting te brengen via een eigen bedrijf, en daarmee mijn inkomen te verdienen, dan moet ik gaan bedenken, hoe ik daarin kan slagen. Welke concrete doelen passen daarbij? En hoe ziet de weg eruit die ik ga bewandelen om dat doel te bereiken?
Kortom, doelen kunnen je enorm inspireren om handen en voeten te geven aan je inspiratie en om trouw te zijn aan de weg die je daartoe gekozen hebt.
Maar dat is nog wat anders, dan van de werkelijkheid eisen dat je je doel bereikt!
Je kunt je volop geven, maar je bent geen ‘master of the universe’. Jij trekt niet aan alle touwtjes, je kunt de werkelijkheid niet volledig naar je hand dwingen. En stiekem doen alsof je dat wel kunt levert een enorme hoeveelheid stress op, en vermindert het plezier, de creativiteit en de souplesse waarmee je bezig was met, zeg, 100%…
Wat daarnaast het frustrerende gevolg heeft dat het doel waaraan je aan het werken was nota bene niet dichter bij, maar juist verder buiten je bereik komt te liggen. Niemand die in die dwingende krampachtigheid zit heeft de vloeiende, inventieve en creatieve kwaliteit die nodig is om echt goed werk af te leveren.
Het wonderlijke is dus, hoe meer je van je doelen houdt, en hoe liever je ze wilt bereiken, hoe meer bereid je ook moet zijn volledig af te zien van het behalen ervan.
Dat vereist een heel paradoxale staat van zijn.
In die staat van zijn ben je tegelijkertijd vol engagement, vol bereidheid om alles te geven om datgene te verwezenlijken wat je belangrijk vindt. En tegelijkertijd ben je ‘onthecht’, zoals de boeddhisten het zo mooi zeggen. Je neemt de werkelijkheid zoals hij komt, inclusief tegenvallers en miskleunen.
Engagement zonder onthechting verwordt al snel tot star doordrukken en werken tot je er bij neervalt. Tot de achtbaan van jubelen als het goed gaat en depressie als het fout gaat. Tot stressvol leven, en bètablokkers als je een concert per se foutloos wilt spelen.
Onthechting zonder engagement verwordt tot slap gedoe, defaitisme. ‘Mwah, het zal mijn tijd wel duren’. ‘Zo belangrijk vond ik het eigenlijk allemaal niet’. Een niet-betrokken staat van zijn met weinig energie en enthousiasme.
Volop leven vereist van ons, dat we de spanning leren uithouden tussen ons verlangen om datgene te realiseren wat we belangrijk vinden, en de mogelijkheid dat de dingen niet zullen gaan zoals wij dat willen.
Meestal kiezen we één kant van de zaak. Ofwel we gaan als dollen te keer, werken ons te pletter en ‘dwingen ons geluk af’, zoals het zo mooi eufemistisch heet in de motivational literature. Ofwel we doen net alsof we het allemaal niet zo belangrijk vinden, leggen het moede hoofd bij voorbaat in de schoot en stellen onze ambities bij voorbaat bij.
Ik heb persoonlijk heel wat ervaring met allebei deze methoden;-)
Maar soms vang je een glimp op, van hoe het is, om beide werkelijkheden tegelijkertijd te kunnen leven. Om zowel volledig geëngageerd te zijn als volledig onthecht van het resultaat.
Dat noem ik genade.
Een heel fijne week gewenst!
Simone
Verantwoording foto: www.flickr, onder een creative commons license. Fotograaf: rafaelsoares
