Op dit moment lees ik ‘Aanwijzingen voor de kok – Zen in actie’ van Bernie Glassman. Bernie is een voormalig ruimtevaart-ingenieur en wiskundige, hij werd daarna zenleerling en vervolgens zenleraar, en ontpopte zich vervolgens als een door zen begeisterde, sociale ondernemer.
Hij startte een bakkerij die banen creëerde voor mensen met weinig opleiding en vaardigheden en begon een daklozenopvang. Samen met zijn vrouw richtte hij de Zen Peacemaker Circle op – een Zenkring die onder andere sesshins op straat houdt, met en tussen daklozen. Kortom: niet bepaald een spiritueel leraar die zich ver houdt van ‘het gewone leven’, van werk, geld verdienen en ondernemerschap, maar er middenin gaat staan. Voor hem zijn spiritualiteit, werk en samenleving één ondeelbare eenheid.
In zijn woorden:
‘Op zijn diepste, meest fundamentele niveau is zen – zoals overigens elk ander spiritueel pad – (…) de bewustwording van de eenheid van het leven in al zijn aspecten. Het is niet alleen het pure of ‘spirituele’ deel van het leven, maar het leven in zijn geheel: de bloemen, de bergen, de rivieren, de beken, en ook de verpauperde stadskernen en de dakloze straatkinderen. Het is de staalblauwe hemel, maar ook de bewolkte hemel en de smog. Het is de duif die door de open hemel vliegt, de duif die schijt in volle vlucht, en het trappen in de duivendrek op het voetpad. Het is de roos die in de tuin groeit, de afgesneden roos in een vaas, het afval dat we samen met de roos weggooien en de composthoop waarop het afval terechtkomt.
Zen is leven – ons leven. Het is de bewustwording dat alle dingen niets anders zijn dan uitdrukkingen van mijzelf en dat ikzelf niets anders ben dan de volledige uitdrukking van alle dingen. Het is een leven zonder grenzen.
Koken met wat er is
Ik ben zelf geneigd dit steeds weer opnieuw te vergeten. Die roos, daar gaat het toch om! Die duif in volle vlucht! Die staalblauwe hemel!
Wat nou: afval, duivendrek en smog? Wat nou mislukking, twijfel, wanhoop, niet-weten? Wat nou dakloosheid, maatschappelijke ongelijkheid? Daar tekenen we toch niet voor? Dat zijn we toch liever kwijt dan rijk?
Ondernemerschap geïnspireerd door Zen of welk ander spiritueel pad dan ook betekent niet in een perfecte wereld in een perfecte stemming in een perfect tempo de perfecte dingen op perfecte wijze doen. Het betekent juist werken met de levens-ingrediënten die voorhanden zijn, en geen enkel aspect uit je ervaring afwijzen.
Zoals een zen-kok met liefde de maaltijd bereidt met de ingrediënten die er op dat moment voorhanden zijn. Is de kok vol vertrouwen, geïnspireerd en energiek? Dan zijn dat vandaag haar ingrediënten. Is hij vertwijfeld, ontmoedigd en bang? Dan zijn dat vandaag zijn ingrediënten.
En je vermoeide of juist uitgeruste lichaam is een ingrediënt, je kinderen zijn ingrediënten, de buurvrouw die je groet, de hond die voor je deur heeft gepoept, de merel die zingt, de gootsteen die schoongemaakt moet worden, de factuur die moet worden opgemaakt, de training die je voorbereidt, de klant die je spreekt. Alles wat er is is onderdeel van de maaltijd die de zen-kok bereidt.
Een heerlijke maaltijd
Dit kan misschien streng lijken: ‘doe het maar met wat er voorhanden is’. Maar ik vind het zelf vooral troostrijk. Dat ik niet eerst in een perfect wezen hoef te veranderen, om mijn werk te kunnen doen. En dat de wereld om me heen niet eerst in een perfect oord hoeft te veranderen, om er volop in te kunnen leven en werken.
Dat het juist een uitnodiging is om te stoppen met streven eerst een ander, beter en evenwichtiger mens te moeten worden, voordat het ‘echte leven’ kan beginnen. Om niet eerst van de wereld te eisen dat hij in mijn ogen mooier, schoner en eerlijker wordt, voordat ik hem volop kan omarmen.
Vanuit het diepe vertrouwen, dat het leven één groot, ondeelbaar geheel is, waarbij geen enkel ingrediënt hoeft te worden uitgesloten om een heerlijke maaltijd te kunnen klaarmaken.
Ik wens je een heel fijne week toe!
groet,
Simone
p.s.: Het boek ‘Aanwijzingen voor de kok‘ van Bernie Glassman is uitgegeven door Milinda
Verantwoording foto: www.flickr.com, onder een creative common license. fotograaf: Mark Notari
