Een tijdje terug had ik een heel interessante emailwisseling met iemand. Het ging over perfectionisme.
Perfectionisme kan ons ongelooflijk in de weg zitten en maakt ontevreden. Perfectionisme zuigt energie weg en maait speelsheid en plezier neer. Door perfectionisme komt je project niet af, of begin je er zelfs niet eens aan. Door perfectionisme kijk je niet met plezier terug op een gesprek dat je voerde of een taak die je volbracht, maar zie je vooral wat er mis ging. Door perfectionisme worden boeken niet geschreven, bedrijven niet gestart, veelbelovende ideeën niet doorgevoerd. Ontmoediging is het gevolg.
Perfectionisme is niet hetzelfde als ‘kwaliteit willen leveren’, of ‘de dingen goed willen doen’. Het is het eeuwig ontevreden zijn en niet kunnen leven met de staat waarin je nu bent of de manier waarop je de dingen nu doet. En daardoor heeft perfectionisme een negatieve bijklank.
En precies daarmee bijt het zichzelf in de staart.
Want door ontevreden te zijn over het feit dat je zo perfectionistisch bent, ben je opnieuw perfectionistisch bezig. Je legt nog een extra laagje over je perfectionisme heen: namelijk de aanklacht tegen jezelf dat je zo perfectionistisch bent. En zo is de vicieuze cirkel rond, je komt er niet uit.
Vooral als je al gepokt en gemazeld bent door mindfulness, acceptance & commitment therapy en aanverwante zinvolle zaken kun je nu zeggen: ‘Accepteer je perfectionisme’. Vecht er niet tegen, maar aanvaardt het zoals het is.
Dat is allemaal prachtig, maar voor je het weet is die acceptatie een heel stiekeme manier om toch weer perfect te worden: ‘Als ik nu maar mijn perfectionisme accepteer, dan zal het beter met me gaan, dan ben ik eindelijk van het gelazer af, en word ik eindelijk perfect…’
Perfectionisme is dus een tricky aangelegenheid.
Zouden we ook kunnen zeggen, dat ons perfectionisme perfect is? Perfect in de zin van ‘volmaakt’ (wat het letterlijk betekent, als je naar de Latijnse herkomst kijkt). Zouden we kunnen zeggen, dat we hier en nu, op dit exacte moment in de tijd, volmaakt zijn? Inclusief neuroses, inclusief ons vastzitten, inclusief dat ontzettend irritante, ontmoedigende, alles-neermaaiende perfectionisme? Volmaakt in de zin van dat we hier en nu precies zijn, zoals we zijn, en dat het gezien de loop van ons leven niet anders had kunnen zijn?
Dit hoeven we natuurlijk niet vast te pinnen. Nieuwe rondes, nieuwe kansen. Elke nieuwe seconde kan er nieuw inzicht doorbreken, kunnen we losser reageren en met meer humor naar onze kramp en ons geworstel kijken. Zonder stress, zonder afdwingen. Want, zoals een zenmeester ooit zei: ‘Het leven is volmaakt, maar dat wil niet zeggen dat er geen ruimte is voor verbetering’.
Ik hou van deze uitspraak.
Want hij is totaal paradoxaal en biedt daardoor alle ruimte. Enerzijds nodigt hij uit om volkomen mee te stromen met het leven en met liefde te kijken naar de mens die je nu bent.
En aan de andere kant nodigt hij ook uit om elk moment opnieuw met een frisse blik de wereld in te kijken, om uit je angstige hersenspinsels te stappen, en om toe te staan dat de keuzes die je maakt en de dingen die je doet imperfect zijn.
Een heel fijne week toegewenst!
Simone
verantwoording foto: www.flickr.com, onder een Creative Commons License. Fotograaf: Bruce Berrien
