Werken voor jezelf en het hebben van een eigen praktijk kan ontzettend veel stressvolle gedachten opleveren. Om er maar wat te noemen:
- Het gaat me nooit lukken om voldoende cliënten te vinden om goed van dit werk te kunnen leven.
- Niemand zit op mijn werk te wachten.
- Ik ben niet ervaren genoeg voor dit werk
- Ik ben al te oud om nu nog als zelfstandige te starten
- Mijn cliënten zullen niet tevreden zijn over mijn sessies.
Het lastige is dat dit soort gedachten zich vermommen als ‘de realiteit’. Als ze in je hoofd zitten klinken ze ontzettend echt en waar. Voor je het weet word je er door meegesleept en ben je in gevecht met je gedachten (‘welles-nietes’), of erger nog: je wordt ontmoedigd en stopt met de dingen die je eigenlijk zou moeten doen om je praktijk tot bloei te brengen.
Een van de manieren (afkomstig uit de Acceptance and Commitment-Therapy) om uit deze ‘waarheids-val’ te blijven is om jezelf eraan te wennen om jezelf niet de vraag te stellen: ‘is deze gedachte waar?’, maar: ‘is ie werkbaar?’.
Om het eerste voorbeeld te gebruiken: ‘Het gaat me nooit lukken om voldoende cliënten te vinden om goed van dit werk te kunnen leven’. Of dit waar is, daar kom je eigenlijk niet achter. Je kunt het nooit helemaal zeker weten. Maar of deze gedachte werkbaar is, dat weet je wel. Hij is namelijk niet werkbaar. Met zo’n gedachte raak je ontmoedigd, je hebt meteen zin om het bijltje erbij neer te gooien, de energie lekt weg, en zeker de lol die gepaard kan gaan met het hebben van een eigen bedrijf. Conclusie: de gedachte is niet werkbaar, dus je kunt hem ‘parkeren’, je hoeft hem niet serieus te nemen. Mijn ervaring is echter dat dit soort negatieve gedachten behoorlijk ‘plakkerig’ kunnen zijn. Onlangs maakte ik hernieuwd kennis met een andere, verwante manier om met negatieve gedachten om te gaan, namelijk ‘The Work’ van Byron Katie. De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik toen ik voor het eerst van ‘The Work’ hoorde (en dat is zeker een jaar of tien terug), niet erg onder de indruk was van de methodiek (ik vond het destijds simplistisch), en al helemaal niet van het bijna evangelische enthousiasme waarmee mensen ‘The Work’ predikten. Bovendien was ik erg allergisch voor de Amerikaanse stijl. Ik heb inmiddels mijn gedachten wat bijgesteld…
Het Werk is eenvoudig en gaat zo:
Neem een stressvolle gedachte. (Laten we als voorbeeld weer dezelfde hypothetische gedachte nemen als voorheen: Het gaat me nooit lukken om voldoende cliënten te vinden om goed van dit werk te kunnen leven.)
Schrijf hem op.
En stel dan de volgende vier vragen:
- Is het waar?
- Kan ik echt honderd procent zeker weten dat dit waar is?
- Hoe reageer ik als ik deze gedachte geloof?
- Wie zou ik zijn zonder deze gedachte?
Schrijf dan de antwoorden op deze vragen op. Het opschrijven is belangrijk, omdat anders je hersenen onmiddellijk weer in allerlei loops terechtkomen. Het schrijven vertraagt het denkproces en houdt het overzichtelijk.
Het antwoord op vraag 1 zou misschien in eerste instantie zijn: ja. Ja, ik geloof dat het met nooit gaat lukken om een fatsoenlijk inkomen te verdienen met dit werk.
Het antwoord op vraag 2 is wellicht toch: nee. Nee, honderd procent zeker kan ik dit niet weten!
Het antwoord op vraag 3 is: ik voel me ellendig, ik heb zin om het bijltje erbij neer te leggen, ik heb onmiddellijk geen zin meer om me in mijn website en marketing-activiteiten te gaan storten, want het heeft toch geen zin.
Het antwoord op vraag 4 is: Enthousiast. Ik vind mijn werk heel leuk en heb zin om er tegenaan te gaan om iets moois van mijn praktijk te maken. Ik vind het ook spannend, maar kan die prikkelende spanning ook ervaren als een positieve uitdaging die me energie geeft.
Dan komt deel twee van Het Werk, de zogenaamde ‘omkeringen’ (turnarounds in het Engels).
In dit geval ga je je stressvolle gedachte omdraaien, om te kijken of de omkering even waar aanvoelt, of misschien zelfs wel meer waar dan de originele gedachte.
Bijvoorbeeld:
Het gaat me ooit lukken om voldoende cliënten te vinden om goed van dit werk te kunnen leven.
Als je dit bedenkt, kun je misschien voelen dat dit minstens even ‘waar’ aanvoelt als de originele gedachte. Misschien zelfs wel iets waarder.
De bedoeling is niet om nu uit te gaan vissen welke van de twee gedachten (de originele of de omkering) nu echt waar is. Daar kom je namelijk niet achter. De bedoeling is om de relativiteit van je gedachten over de werkelijkheid te gaan doorzien. De twee gedachten voelen misschien wel ongeveer even waar aan (terwijl ze elkaar tegengestelde zijn), en dat doet het realiteitsgehalte van de eerste gedachte wankelen (terwijl hij eerst, voordat hij op de snijtafel werd gelegd, nog als ‘De Waarheid’ aanvoelde.)
De kans is groot dat hierdoor weer meer ruimte ontstaat om je eigen praktische realiteit onder ogen te zien. Bijvoorbeeld dat je op dit moment onvoldoende cliënten hebt om goed van je werk te leven, en dat je dus werk hebt te verzetten aan je praktijk, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van marketingmateriaal of nieuwe diensten, of wat dan ook. Zonder de lamleggende en ontmoedigende werking van negatieve gedachten hoeft daar helemaal niets mis mee te zijn.
Wil je meer lezen over dit onderwerp? Op deze site is een (gratis) excerpt uit het vertaalde boek down te loaden, plus nog allerlei Engelstalige teksten over The Work. Ook kun je er werkbladen downloaden. Veel plezier ermee!
Het boek van Byron Katie is vertaald als: ‘Vier vragen die je leven veranderen’.
(Foto afkomstig van www.flickr.com, fotograaf thinkoncomesee (Creative Commons License))
