Een aantal weken geleden deed ik mee aan een zen-sesshin onder leiding van Ton Lathouwers. Ton’s boek ‘Meer dan een mens kan doen’ vergezelt mij al een jaar of tien. Ruim voor ik hem door een toevalligheid live tegen het lijf liep, vond ik in zijn zen-‘teisho’s’ (toespraken) in dat boek herkenning en troost. (Fotograaf: Tom Gill (www.flickr.com))
Wat ik zo mooi vind aan de zen-traditie, zoals die door Ton onderwezen wordt, is de onvoorwaardelijke solidariteit met alles en iedereen, tot en met het kleinste grasje en plantje. Niemand kan uit de boot vallen, niemand kan van de Weg afraken. Elke dag worden tijdens de sesshin sutra’s gereciteerd. Een van de telkens terugkerende sutra’s is: ‘hoe talloos de levende wezens ook zijn, ik beloof ze te bevrijden’. Dit was een tekst, die ik al wel kende van ‘horen zeggen’. En altijd had ik gedacht: heel mooi, zo’n tekst, maar niet realistisch. Ik ben een beperkt wezen. Ik kan niet alles. Al zou ik willen, het lukt me toch niet.
Tijdens de zenweek reciteer je die sutra’s toch. En opeens drong op een bepaald moment tot mij door, dat je én vanuit je hele hart solidair kan zijn met alles, en iedereen, nogmaals: tot aan het kleinste grasje en plantje toe. En tegelijkertijd zo menselijk en beperkt en ik-gericht als het maar zijn kan. Het één sluit het ander niet uit. Dat je vanuit die beperktheid en ik-gerichtheid toch zo’n tekst durft te reciteren, is een ‘sprong’ in het diepe, in het niet-weten hoe, maar het toch doen, vanuit een innerlijk verlangen. En vanuit een op niets gebaseerd geloof, dat het onmogelijke mogelijk is.
Ton Lathouwers beschrijft die paradox in een verhaal over Dostojevski. Juist in het boek waarin de grote schrijver zijn diepe innerlijke ervaringen van heelheid en eenheid beschrijft, staat ook: ‘Ik zou nog liever hebben dat de hele mensheid vergaat dan dat ik mijn kop thee in de morgen moet missen.’
Alle kleine en grote onhebbelijkheden blijven gewoon precies zoals ze zijn. En toch is niets hetzelfde meer.
De teisho’s van Ton Lathouwers zijn te vinden op: www.mahakarunachan.nl
